MEP Yöneticileri Serisi-1 MEP Projelerinde Risk Yönetimi ve Kriz Senaryoları

1. MEP Projelerinde Yaygın Risk Türleri

1.1. Teknik Riskler

• Tasarım uyumsuzlukları
• HVAC sistem kapasite eksiklikleri
• Yangın söndürme sistemi yetersizlikleri
• Malzeme/ekipman uyumsuzlukları
• BIM model ile saha uyumsuzlukları
• Çift borulama hatası
• Kanal-kablo tavası çakışması
• Proje revizyonlarının geç ulaşması
• As-built eksiklikleri
• Test & devreye alma eksikliği
• Su kaçağı testlerinin yapılmaması
• Akustik yalıtım hataları
• Filtre yönü ters yerleştirilmiş cihazlar
• Sıcaklık sensörlerinin yanlış yerleştirilmesi
• Eksenel kompansatör montaj hatası
• Genleşme tankı yetersizliği
• Boru çapı ile vana seçimi uyuşmazlığı
• Yangın dolabı debi yetersizliği
• Otomasyon sistemi ile cihaz haberleşme sorunu
• Cihaz etiketleme eksikliği

1.2. Zamanlama Riskleri

• Tedarik gecikmeleri
• Şantiye erişim ve teslimat problemleri
• Onay süreçlerinde gecikmeler (özellikle yangın, gaz, ve su projelerinde)
• İş programı güncellemesinin yapılmaması
• Koordinasyon toplantılarının aksaması
• Uygulama sırasının yanlış planlanması
• Alt yüklenicilerin geç mobilize olması
• Çalışma izinlerinin geç alınması
• Yerinde karar mekanizması eksikliği
• Teslimat planlarının çakışması
• Prefabrikasyon süresinin uzaması
• Montaj alanına erişim engeli
• Proje değişikliklerinin geç bildirilmesi
• Onaylı çizimlerin geç gelmesi
• Mimari revizyonların sık değişmesi
• İklim koşullarına hazırlıksızlık
• Vardiya planlamasındaki aksaklık
• Tatil dönemlerinde işgücü azalması
• Erken malzeme siparişi eksikliği
• Kritik malzemenin ithalata bağlı olması

1.3. Finansal Riskler

• Dolar/Euro bazlı malzeme artışları
• İşçilik maliyetlerinin artışı
• Değişiklik taleplerinden doğan ek maliyetler
• Döviz kurundaki ani dalgalanmalar
• Malzeme zayiat oranının yüksekliği
• Geç ödeme kaynaklı nakit akış sıkıntısı
• Beklenmeyen cezai yaptırımlar
• Onaysız yapılan işler nedeniyle red ödemeler
• Proje süresinin uzaması sonucu ek giderler
• İş kazası sonucu doğan mali yük
• Tazminat talepleri ve sigorta boşlukları
• Uygunluk belgesi alınmaması nedeniyle ödeme gecikmesi
• Vergi ve gümrük masraflarının artışı
• Vade farkı maliyetlerinin yükselmesi
• Alt yükleniciye fazla ödeme yapılması
• Malzeme iadesinden doğan zarar
• Enflasyon nedeniyle sözleşme fiyatlarının yetersiz kalması
• Nakliye maliyetlerinde artış
• Malzeme çalınma/kayıp riski
• İthal ekipmanda gümrük gecikme cezası

1.4. Koordinasyon Riskleri

• Mimari tasarım ile mekanik çakışmalar
• Diğer disiplinlerle planlama uyuşmazlığı (özellikle elektrik ve yapı grubu ile)
• 3D BIM modelin yeterince detaylandırılmaması
• Aynı alanı paylaşan sistemlerin çakışması
• Koordinasyon toplantılarında mühendislik kararlarının alınmaması
• Elektrik pano ve cihaz yerleşimi ile HVAC çakışması
• Statik açılımların geç iletilmesi
• Asma tavan detayı ile menfez uyumsuzluğu
• Yapısal elemanlarla boru güzergahı çakışması
• Proje ofisi ile saha arasında bilgi akışı eksikliği
• Otomasyon cihazlarının yerleşim çakışması
• Eş zamanlı montaj planlarının yapılmaması
• Yangın ve sıhhi sistemlerin tavan altı güzergahlarında çakışması
• Kanal menfez ölçülerinin tavan açıklığına uymaması
• Yükseltilmiş döşeme altında borulama yer eksikliği
• Havalandırma bacası ve elektrik şaftının aynı zonu paylaşması
• Kablo tavası ile duman detektörü çakışması
• Mekanik odadaki cihaz erişim alanı yetersizliği
• Tesisat güzergahlarının mimariyle uyumsuz olması
• Saha ve ofis planlamasının uyumsuzluğu

2. Risk Analizi Yaklaşımları

Örnek İstatistikler ve Tablolar

2.1. Niteliksel Risk Analizi

• SWOT Analizi (Güçlü, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler)
• Risk Matrisleri (İhtimal x Etki Matrisi)
• Uzman görüşü ile risk skorlama
• Risk önceliklendirme tablosu
• Deneyim aktarımı oturumları
• Anket ve geri bildirim formları
• Teknik kurul değerlendirmesi
• Kritik alan taraması
• Görsel saha denetimi ve raporlama
• Disiplinler arası risk paneli

2.2. Niceliksel Risk Analizi

• Monte Carlo Simülasyonu
• Kontenjan (contingency) bütçe tahmini
• Gantt şeması üzerinden kritik yol analizi
• Histogram ile işgücü risk analizi
• Yüzde dağılımlı bütçe riski
• Etki-olasılık korelasyon grafiği
• Parasal değer ile risk skorlama
• Faaliyet bazlı maliyet hassasiyet analizi
• Zaman-maliyet entegre risk analizi
• R Programı ile istatistiksel senaryo üretimi

3. Kriz Senaryoları ve Müdahale Planları

4. Proje Risk Kayıtlarının Tutulması

• Risk Register (Excel veya proje yazılımında)
• Güncel tehdit ve fırsatların listelenmesi
• Her bir risk için: sorumlu kişi, çözüm tarihi, olasılık ve etki skorları
• Renk kodlarıyla önceliklendirme yapılması
• Haftalık güncellemeler ve kontrol listesi takibi
• Disiplin bazlı ayrı risk kayıtları
• Yönetici özet raporu oluşturulması
• Karar ağacı ile alternatif senaryo belirleme
• Risklerin tarihçesi ve çözüm arşivinin tutulması
• Erken uyarı sistemi ile otomatik alarm tanımları
• Kritik risklerin toplantı gündeminde tutulması
• KPI’larla ilişkilendirilmiş risk izleme
• Risk skor değişim grafikleri
• Otomatik mail ile haftalık raporlama
• Sözleşme maddeleriyle risk eşleştirme
• Yüklenici risk puanlaması
• Mobil cihazla sahadan anlık veri girişi
• Test ve kontrol risklerinin ayrı takibi
• Risk atama ve çözüm süresi analizi
• Risk çözüm sürecinin zaman çizelgesine entegrasyonu

Levent Şahin Yazısından Alıntıdır. (1) Türkiye'nin öne çıkan MEP Yöneticileri Serisi-1 MEP Projelerinde Risk Yönetimi ve Kriz Senaryoları | LinkedIn