1. YASSI KABLO SİSTEMİNİN AMACI VE KULLANIM ALANLARI

Yassı kablolar;

Vinçler (köprülü vinç, portal vinç, kule vinç)
Monoray sistemler
Otomatik taşıma hatları
Enerji ve sinyalin hareketli ekipmana güvenli aktarımı

amacıyla kullanılır.

Temel avantajları

Burulma yapmaz
Kablo düzeni bozulmaz
Mekanik sürtünme ve kopma riski düşüktür
Kızak sistemleriyle uyumludur

2. YASSI KABLO TİPLERİ ve İÇERİĞİ

2.1 İletken Yapısı

Bakır iletken (Class 5 veya Class 6 – çok telli, ince burgulu)
Hareketli sistemlerde Class 6 tercih edilir

2.2 Kablo İçeriği (Standart Vinç Yassı Kablosu)

İletken	Açıklama
R – S – T	3 Faz Enerji
N	Nötr
PE	Toprak
Kontrol damarları	2x0,75 / 4x1 / 7x1,5 mm²
Encoder / sinyal	Çift bükümlü (twisted pair)
Ekran (opsiyonel)	EMC koruması için bakır örgü

📌 Not:
Frekans konvertörlü (VFD) sistemlerde ekranlı yassı kablo zorunlu hale gelir.

2.3 İzolasyon ve Dış Kılıf

Özellik	Değer
İzolasyon	Özel PVC / PUR
Dış kılıf	PUR (tercih edilir)
Yağ dayanımı	IEC 60811
UV dayanımı	Var
Alev geciktirici	IEC 60332-1
Halojensiz (ops.)	EN 50267

3. YASSI KABLOLARDA ELEKTRİKSEL DEĞERLER

Parametre	Tipik Değer
Anma gerilimi	0,6 / 1 kV
Test gerilimi	3 – 3,5 kV
Çalışma sıcaklığı	-40 °C / +80 °C
Kısa süreli sıcaklık	+90 °C
Minimum bükme yarıçapı	Kablo kalınlığının 5–7 katı

4. KIZAK SİSTEMİ (FESTOON SYSTEM)

4.1 Kızak Tipleri

C-Ray
I-Ray
Kapalı profil kızak

Seçim kriteri:

Vinç taşıma kapasitesi
Hat uzunluğu
Ortam koşulları

5. TAŞIYICI TEKERLEKLER (KABLO ARABALARI)

5.1 Tekerlek Türleri

Tip	Kullanım
Taşıyıcı tekerlek	Kablo yükünü taşır
Çekici tekerlek	Hareketi başlatır
Sabit tekerlek	Başlangıç ve bitiş

5.2 Tekerlek Malzemesi

Parça	Malzeme
Gövde	Galvaniz çelik / Alüminyum
Teker	Poliamid (PA6) / Poliüretan
Rulman	Kapalı tip, bakım gerektirmez

5.3 Taşıma Kapasitesi (ÇOK ÖNEMLİ)

📌 Taşıyıcı tekerlek kapasitesi ≥ (Toplam kablo ağırlığı × 1,5 güvenlik katsayısı)

Örnek:

Kablo ağırlığı: 4 kg/m
Askı aralığı: 1,2 m
Teker başına yük ≈ 4,8 kg
Seçilecek teker kapasitesi ≥ 8–10 kg

6. ISI ve ORTAM DAYANIMLARI

6.1 Isı Dayanımı

Bileşen	Değer
Kablo	-40 / +80 °C
PUR kılıf	+90 °C
Teker rulman	+120 °C
Galvaniz kaplama	+200 °C

6.2 Ortam Koşulları

Tozlu ortam → Kapalı kızak
Kimyasal ortam → PUR kılıf
Açık saha → UV dayanımlı kablo
Nemli ortam → IP korumalı askı sistemi

7. STANDARTLAR ve YÖNETMELİKLER

Kablolar

VDE 0250
IEC 60228
IEC 60502
EN 50396

Vinç Sistemleri

EN 60204-32 (Vinç elektrik donanımı)
ISO 4301
FEM 9.755

EMC & Güvenlik

IEC 61800-3 (VFD EMC)
EN 61000

8. SAHADA GENEL KONTROL KRİTERLERİ (ÇEK LİST)

✔ Yassı kablo burulma yapıyor mu?
✔ Askı aralıkları eşit mi?
✔ Kablo kızak içinde sürtünüyor mu?
✔ Toprak damarı kesiti yeterli mi?
✔ Kablo kelepçeleri mekanik zorlanmaya dayanıklı mı?
✔ Teker rulmanları sessiz çalışıyor mu?
✔ Kablo dış kılıfta çatlak var mı?
✔ Ekran topraklaması tek noktadan mı?

9. SENİN DİKKAT ETMEN GEREKEN AMA SAHADA SIK ATLANAN NOKTALAR

⚠ Kablo askı noktalarında keskin kenar
⚠ Teker yük kapasitesinin hesaplanmaması
⚠ EMC ekranının her iki uçtan bağlanması
⚠ Kablo bükme yarıçapına uyulmaması
⚠ Faz–kontrol kablolarının aynı kabloda yanlış kombinasyonu

10. BLOG ve RAPOR İÇİN KULLANILABİLECEK BAŞLIK

“Vinç ve Otomasyon Sistemlerinde Yassı Kablo ve Kızak Sistemlerinin Elektrik ve Mekanik Açıdan Doğru Seçimi”)

ÖRNEK BİR ÜRETİM DEĞERLENDİRİRSEK

Aşağıda 10 kW’lık bir vinç/otomasyon motoru ve toplam 15 m uzunluğunda kızak (festoon) hattı için, sahada gerçekten kullanılan ve malzeme onayı / BOQ / shop drawing süreçlerinde işine yarayacak örnek ve gerçekçi bir malzeme listesi bulacaksın.

(Bunu aynen elektrikegitimi.com’da “örnek uygulama” olarak da paylaşabilirsin.)

🔧 ÖRNEK MALZEME LİSTESİ

10 kW Motor – 15 m Yassı Kablo Kızak Sistemi

1️⃣ SİSTEM KABULLERİ (HESAP ESASI)

Motor gücü: 10 kW
Besleme: 3~ 400 V / 50 Hz
Motor akımı (yaklaşık): 20–22 A
Kızak hattı: 15 m
Hareketli sistem: Festoon (yassı kablo)
Ortam: Endüstriyel – kapalı alan
Sürüş: DOL / kontaktörlü (VFD yok varsayımı)
(VFD varsa ekranlı kablo seçilir)

2️⃣ ELEKTRİK PANOSU → KIZAK BAŞLANGICI (SABİT TESİSAT)

🔌 Güç Kablosu

Malzeme	Özellik
Enerji kablosu	N2XH veya NYY
Kesit	4x6 mm² + PE (6 mm²)
Uzunluk	15 m
Anma gerilimi	0,6/1 kV
Alev geciktirici	IEC 60332

📌 Not: 10 kW için 6 mm² güvenli ve yaygın uygulamadır.

🧱 Kablo Taşıma & Giriş

Galvaniz kablo tavası / kanal (15 m)
Kablo tavaya bağlantı kelepçeleri
Panoda:
- IP68 kablo rakoru (M32)
- Topraklama pabuçları
- Kablo numara etiketi

3️⃣ KIZAK SİSTEMİ (FESTOON)

🛤 Kızak Profili

Malzeme	Özellik
Kızak rayı	C-Ray galvaniz çelik
Uzunluk	15 m (3 × 5 m)
Montaj	Askı kelepçeli
Korozyon	EN ISO 1461

🚗 Taşıyıcı & Çekici Tekerlekler

Tip	Adet	Özellik
Taşıyıcı teker	10 adet	≥ 15 kg taşıma kapasiteli
Çekici teker	1 adet	Çekme halatlı
Sabit teker	1 adet	Hat sonu
Teker malzemesi	PA6 / PU	Rulmanlı
Askı aralığı	~1,2–1,5 m	Standart

📌 Güvenlik katsayısı: ≥ 1,5

4️⃣ YASSI KABLO (HAREKETLİ KISIM)

🔋 Güç + Toprak Yassı Kablosu

Özellik	Değer
Kablo tipi	Yassı vinç kablosu
Damar	4x6 mm² (R-S-T-N) + 1x6 mm² PE
İzolasyon	Özel PVC
Dış kılıf	PUR (tercih edilir)
Çalışma sıcaklığı	-40 / +80 °C
Uzunluk	18–20 m (paylı)

📌 Neden 20 m?
➡ Kızak dönüşleri ve sarkma payı için.

🔧 Kontrol & Yardımcı Kablolar (Varsa)

2x1,5 mm² kontrol yassı kablosu
Fren bobini için 2x1,5 mm²
Limit switch sinyali için 4x0,75 mm²

5️⃣ KIZAK BAŞLANGICI – PANODAN YASSI KABLOYA GEÇİŞ

🔗 Geçiş Elemanları

Klemens kutusu (IP65 metal)
Ray tipi klemensler
- Güç: 6 mm²
- Toprak: PE klemensi
Esnek bakır köprüler
Kablo rakoru (yassı kabloya uygun)

6️⃣ MOTOR TARAFI BAĞLANTILARI

⚙ Motor Klemens Girişi

IP67 metal rakor
Kablo bükülme önleyici spiral
Topraklama pabuç + sarı-yeşil iletken
Motor gövde eşpot bağlantısı

7️⃣ ELEKTRİK PANOSU İÇİ MALZEMELER

Malzeme	Özellik
Şalter	32 A – 3P
Kontaktör	AC-3, ≥ 25 A
Termik röle	18–25 A
Sigorta	gG 25 A
Klemens	6 mm²
PE barası	Zorunlu
Etiketleme	IEC 60445

8️⃣ STANDARTLAR (MALZEME ONAY İÇİN)

EN 60204-32 (Vinç elektrik sistemleri)
IEC 60228 (İletken sınıfı)
IEC 60502 (Enerji kabloları)
FEM / ISO vinç standartları
IEC 60332 (Alev geciktirici)

9️⃣ SAHADA KONTROL ETMEN GEREKEN KRİTİK NOKTALAR

✔ Yassı kablo burulma yapıyor mu?
✔ Askı aralığı eşit mi?
✔ Kızak rayı terazide mi?
✔ PE kesiti faz kesitine uygun mu?
✔ Klemens sıkılıkları torklu mu?
✔ Kablo bükme yarıçapı korunuyor mu?
✔ Topraklama sürekliliği ölçüldü mü?

23 Aralık 2025 Salı

YASSI KABLO (FESTOON) SİSTEMİNİN AMACI VE KULLANIM ALANLARI