Protokol ve Görgü Kuralları Eğitimi 1. Hafta

Sizin için hazırladığım Mini Protokol ve Görgü Kuralları Eğitimi’nde altı hafta boyunca birlikteyiz. İlk dersimize ¨Protokol¨ün tarihten günümüze kadarki gelişiminden ve eski Türk devletlerinde protokolün ve protokolde hanımların öneminden bahsederek başlayacağım.

Tarih sayfalarını karıştırdığınızda Türk toplumlarının hatunları olmadan hiçbir iş yapmadıklarına rahatlıkla görebilirsiniz. O zamanlarda hanımlar adeta kocalarının birer tamamlayıcısı gibilerdi. Erkekler devlet işlerini dahi hatunları ile birlikte yaparlardı. Özellikle yabancı devletlerin kabulünde katun (hatun) da hakanla birlikte olurdu. Törenlerde ve şölenlerde hatun hakanın solunda oturarak siyasi ve idari konumlardaki görüşlerini beyan ederlerdi.

Güzel bir örnek vermek gerekirse Büyük Hun İmparatorluğu adına Çin ile ilk barış antlaşmasını Tanrıkut Mete Han’ın Katunu imzalamıştır.

Protokol kuralları ilk olarak Yunanlılar tarafından ortaya konulmuş ve Romalılar tarafından uygulanmıştır. İlk diplomasi okulu da Venedik’te açılmıştır. Bizde ise bu kuralların kökeni Osmanlıya kadar dayanmaktadır.

Osmanlı Devleti’nde protokol kuralları ilk olarak Fatih Sultan Mehmet tarafından ¨Kanunname-i Al-i Osman¨ da belirtilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında da ¨Teşrifat Nizamnamesi ¨ yani bugünkü adıyla Protokol Tüzüğü diye ifade edebileceğimiz belgede devlet büyüklerinin unvanları, devlet büyüklerine gösterilmesi gereken saygı kuralları, padişahın huzuruna kabul esasları, resmi kıyafetler, Haremdeki hiyerarşik unvanlar yer almaktadır. Bu dönemde ilk defa sarayda Teşrifat-ı Hümayun yani Protokol Dairesi kurulmuştur.

İlginç olan şudur ki 16. Yüzyılda İngiliz ve Fransız kralları Osmanlıdaki devlet protokolüne özenmişler ve Osmanlı devlet protokolünü öğrenmek üzere kendi protokol görevlilerini Osmanlıya göndermişlerdir. Elçiler aylarca Osmanlıda kalarak bu kuralları öğrenmiş ve sonrasında kendi devletlerinde şimdiki kurallarını oluşturmuşlardır. Yani aslında yıllar önce bizim köklerimizden öğrenilen kurallar şu anda ne yazık ki bize tekrar öğretilmektedir.

Protokol sözcüğü, Fransızca “protocole” kelimesinin Türkçe karşılığıdır. Protocole sözcüğü, Fransa’da ilk defa 1330 yılında “Resmî Evrak, Resmî Tutanak” anlamında;

1829 yılında da, “Resmî ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve biçimsel davranışlar konusunda uyulması gereken kurallar bütünü” anlamında kullanılmıştır.

Bizde ise protokol; kamu belgelerinin aslı, uluslararası konferansların, anlaşmaların tutanaklarına denir.

Geniş anlamda ele alacak olursak; devlet geleneklerinde, uluslararası ilişkilerde, sosyal davranış kurallarında, kamu ilişkilerinde, törenlerde, resmi ilişkilerde, NEZAKETİ temel alan bir sanatın, bir tekniğin uygulanmasına denir.

ZARAFET

Zorunluluk olmadan, karşılık beklemeden geleneklere uygun, güvenli, ölçülü, yakışık alan sadelik içinde rahat ve akıcı sözler ve hareketlerle kişinin yarattığı etkidir.

NEZAKET

Geleneklere uygun, saygılı, hoş görülü, dürüst, haksever, minnettar, vb. gibi kişisel niteliklerin bütünüdür.

Protokol kurallarının amacı kesinlikle düzeni bozmak değildir, eğer varsa toplumdaki düzensizlizliği ortadan kaldırarak, ilişkileri düzenlemektir.

Yönetim, bir resmi ilişkiler sistemi olarak daima protokol kuralları içinde gerçekleşir.

Yönetimde protokol Resmi Görgü Kuralları anlamı taşımaktadır.

Peki protokol kuralları nerelerde uygulanır?

Tanışma ve tanıştırılmada, telefonla konuşmada, yazarken ve konuşurken hitap etmede, giyimde, selamlaşmada, karşılama ve uğurlamada, otomobilde, törenlerde, ziyafet ve görüşmelerde, hediye alıp göndermede, sanatsal etkinliklerde hatta sigara içerken bile uygulanabilir.

Tanışma ve tanıştırılma kurallarına değinmeden önce bilmeniz gereken birkaç önemli nokta:

Teşekkür etmeyi bilin.

Her yerde, her zaman, her şeye teşekkür etmeyi unutmayın. Ne zaman, ne şekilde ve ne ebeple olursa olsun biri size teşekkür ettiğinde mutlaka cevap verin. Susmak teşekkürü kabul etmemek anlamına gelir ve hoş karşılanmaz.

Örneğin, bugün kaç defa teşekkür etmişsinizdir?

Lütfen demeyi bilin.

Yaşadığınız müddetçe birinden bir şey isterken, birine bir şey verirken hatta emir verirken dahi söze mutlaka lütfen diyerek başlayın.

İsimleri hatırlamaya özen gösterin.

Yapılan bir araştırma gösteriyor ki insan kulağına en hoş gelen ses kendi ismidir. Bu yüzden tanıştığınız insanın ismini unutmamaya çalışın. Yeni tanıştırıldığınız birinin ismini ilk söylenişte kaçırdığınızda, anlayamadığınızda ya da öğrenemediğinizde tekrar sormaktan kesinlikle çekinmeyin! Konuşmanız sırasında yeri geldikçe karşınızdaki insana ismiyle hitap etmeniz kibarlık göstergesidir.

Nezaketin temeli olan birkaç önemli hususu dile getirdiğimize göre şimdi biraz da tanışma sırasında yapılması uygun olan davranışlardan bahsedelim:

Tanışma Esnasındaki Hareket Tarzları nasıl olmalıdır?

Eğer erkekler oturuyorsa mutlaka ayağa kalkmalıdır. Hanımların ayağakalkmalarına gerek yoktur ancak eğer cumhurbaşkanı, devlet başkanı ya da kral ile  tanıştırılmıyorlarsa… Hanıların kendilerinden daha yaşlı, mevki sahibi veya seçkin erkeklerle tanıştırılırken ayağa kalkmaları saygı ifadesidir.

Eğer ceketinizin önü açıksa saygı ifadesi olarak iliklenmelidir.

İki kişi tanıştırıldığında konuşmaya önce hanım başlamalıdır. Baktınız ki hanım sohbet konusu açmakta zorlanıyor o halde erkekler hanımları zor durumda bırakmadan konuşmaya başlayabilirler.

Tanıştırılma erkekler arasında gerçekleşiyorsa konuşmaya önce yaşı, mevkii, sosyal hayattaki konumu yüksek olan kişiler başlamalıdır.

İstemediğiniz biriyle tanıştırıldığınızda duyduğunuz rahatsızlığı ona belli etmemelisiniz. Gülümseyen, sıcak bir tavırla tokalaşmalısınız.

Yolda karşılaştığınız bir tanıdığınızı hemen yanınızdaki kişiye tanıştırmanıza gerek yoktur. Bu durumda konuşmanızı kısa tutarak yanınızdaki kişiyi bekletmemelisiniz. Eğer konuşmanız uzayacaksa yanınızdaki kişiyi karşılaştığınız kişiye tanıştırmalısınız.

Bu haftaki dersimize protokol ve görgü kurallarının tarihçesiyle başladık. İlk aşamada birkaç nezaket kuralından ve tanıştırılma sırasında yapılması gereken bazı davranışlardan bahsettik. Gelecek haftalarda protokol ve görgü kurallarını daha detaylı şekilde ele alacağım ve ihtiyacınız olan tüm bilgileri gerekli oranda paylaşacağım.

http://www.iserer.com/protokol-ve-gorgu-kurallari-egitimi-1-hafta-2